türkçe sorularında ne sorulursa neye bakılır

tarafından **Yönetici** Paz Mart 01 2009, 23:51

1. Sözcüğün yapısı sorulursa à basit mi ,türemiş mi, bileşik mi olduğuna bak.

2.Sözcüğün görevi sorulursa à sözcük türüne bak.İsim mi, sıfat mı, zamir mi, fiil mi, zarf mı, edat mı, bağlaç mı,ünlem mi?

3.Sözcüğün türü belirtilip de görevi sorulursa à sözcüğün öğelik görevine (hangi öğe olduğuna ) bak.

4.Cümlenin yapısı (ya da yargı sayısı) sorulursa à basit cümle mi
birleşik cümle mi? olduğuna bak. Hepsi bileşik cümle ise à
ne tür bileşik cümle olduğuna bak.

5.Yüklemin türü (yüklemin sözcük türüne göre cümle)sorulursa à ad
(isim) cümlesi mi, eylem (fiil) cümlesi mi olduğuna bak. (Yüklemin
ad soylu mu, eylem soylu mu olduğuna bak)

6.Yüklemin yapısı sorulursa à yüklemi bul yüklemin Basit sözcük mü, türemiş sözcük mü, bileşik sözcük mü? olduğuna bak.

7.Yüklemin kuruluşu ya da yapılışı sorulursa à yüklemi bul, yüklemin ne tür tamlama olduğuna bak.

8.İkilemenin kuruluşu ya da yapılışı sorulursa à

ikilemeyi meydana getiren sözcüklere bak(Bu sözcükler à aynı sözcüğün
tekrarı mı, eş anlamlı mı, yakın anlamlı mı, yansıma mı, yakıştırma
mı?...)

9.İkilemenin görevi ya da türü sorulursa à İkilemenin ne tür sözcük olduğuna bak . (Ad mı, sıfat mı, zarf mı?)

10.Öznesine (ya da özne – yüklem ilişkisine) göre cümle (fiil çatısı
)sorulursa à yüklemlerini bul yüklemlerin etken mi, edilgen mi
olduğuna bak.

BAŞKASI TARAFINDAN anlamı

yoksa à etken çatılı.

varsa à edilgen çatılıdır.

*Hepsi etken ise(hepsinde gerçek ya da gizli özne varsa)

fiilin à geçişli mi, geçişsiz mi olduğuna bak.

*Hepsi etken geçişli iseà oldurgan mı,

ettirgen mi olduğuna bak.

*Hepsi işteş ise àne tür işteş olduğuna bak

(Birlikte işteş mi, karşılıklı işteş mi?)

11.Nesnesine göre (ya da nesne – yüklem ilişkisine göre )
cümle ( fiil çatısı) sorulursa à yüklemlerini bul yüklemlerin geçişli fiil mi geçişsiz fiil mi olduğuna bak.

* Ad (isim) cümlelerinde kesinlikle çatı aranmaz.

* Yüklemi geçişli olduğu halde nesne kullanılmayan cümleyi sorarsa à
geçişsiz fiillerin yüklem olduğu cümleleri el, cevabı geçişlilerde ara.

12. Öğelerinin dizilişine göre (kuruluşuna, yüklemin yerine) göre cümle
sorulursa à düz cümle mi, devrik cümle mi olduğuna bak. (Yüklem sonda
ise à düz yani kurallı cümledir, yüklem sonda değilse à devrik
cümledir.)

13. Anlamlarına göre cümle sorulursa à olumlu cümle mi olumsuz cümle mi, olduğuna bak.

* Hepsi olumlu ise, ya da hepsi olumsuz ise à soru cümlesi mi, ünlem cümlesi mi olduğuna bak.

14. “Ek” in işlevi ya da görevi sorulursa à o “ek”in yapım eki mi çekim eki mi olduğuna bak.

* Bütün şıklar yapım eki ise à ne tür yapım eki olduğuna bak. (FFYE, FİYE, İİYE, İFYE)

*Bütün şıklar çekim eki ise à ne tür çekim eki olduğuna bak. (İsim çekim eki, fiil çekim eki…

15. Fiilin zamanı sorulursa à fiillerin basit zamanlı mı birleşik
zamanlı mı olduğuna bak. (Basit zamanlı fiiller tek kip eki alır,
birleşik zamanlı fiiller ise iki kip ekini üst üste alır. örn. geziyor
: Basit zamanlı; geziyordu: B. z. lı.

16. Kelimenin yapısı sorulursa à basit mi, türemiş mi, birleşik mi olduğuna bak.

*Eğer hepsi türemiş ise à nasıl türediğine bak ( fiilden isim yaparak mı, isimden isim yaparak mı…

*Eğer hepsi birleşik ise à ne tür birleşik kelime olduğuna bak. ( İsim
+ fiil mi , fiil + fiil mi … örn: terk etmek: i+f ; yapıver: f+f )

17. Sözcüğün kökü sorulursa à anlamca ilgili , anlamı en küçük parçaya bak.

* Sözcüğün hangi kökten türediği sorulursa à sözcük kökünün isim mi, fiil mi olduğuna bak. örn: “sorguladı”

sözcüğünün kökü “ sor-” fiilidir.

18. Tamlamanın türü söylenip görevi sorulursa à tamlamayı bul tamlamanın hangi ögeyi oluşturduğuna bak.

20. Ögeleri bulurken önce yüklemi bul.Diğer ögeleri bulmak için bütün soruları yükleme sor.

* Önce özneyi bul sonra belirtisiz nesneyi ara.

* Sözcük öbeklerinin (ikilemelerin, tamlamaların, deyimlerin, birleşik sözcüklerin) bölünemeyeceğini unutma.

21. Tamlayanı düşmüş ad tamlaması sorulursa à iyelik eki almış sözcük
ara.İyelik eklerini bulurken pratik olarak ismin başına “benim, senin,
onun, bizim, sizin, onların” zamirini getiririz. İsmin başına bu
zamirlerden birini getirebiliyorsak ırada bir iyelik eki var
demektir.Sözgelimi “arabam” sözcüğü iyelik eki almıştır ;çünkü “benim
arabam” diyebiliyorum.

22. Ad tamlaması sorulduğunda tamlayanı düşmüş ad tamlamasını, ad
tamlaması olarak alma.Tamlayanı düşmüş ad tamlaması sorulmak istenirse
soru kökünde belirtilir.

23. “Hangi cümlede zaman kavramı vardır?” denirse

zaman zarfı ara.

24. “Hangi cümlenin yükleminde zaman kavramı vardır?” diye sorulursa
yüklemleri bul, kiplerine bak.Haber (bildirme) kiplerinde (di’li geçmiş
zaman, miş’li geçmiş zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman ve geniş
zamanda) zaman kavramı vardır.Dilek kiplerinde (gereklilik, istek,
dilek-şart ve emir kiplerinde) zaman kavramı yoktur.

25. Ek fiilin (ek eylemin) işlevi ya da görevi sorulursaà isme mi,
fiile mi geldiğine bak. örn: öğrenciydim à ek fiilin di’li geçmiş
zamanı (ek fiil isme geldi)